Johan van Leenhoff – Maria Elisabeth de Ranitz

Gezin

Zoon Johan Willem wordt begin 1941 geboren, dochter Annelies een jaar later. In 1949 wordt dochter Adriana Maria geboren.

Maatschappij van Weldadigheid

Johan van Leenhoff wordt op 1941  aangesteld als directeur van de Maatschappij van Weldadigheid.  Hij neemt het stokje over van Gerhard van Leusen.
Informatie over zijn aanstelling is te lezen in de Opregte Steenwijker Courant van 17 december 1940.

Het gezin Van Leenhoff gaat wonen in de woning die aan het hotel gebouwd was.

Oorlog

In het jaarboekje van de Vereeniging van Oud-Leerlingen der Gerard Adriaan van Swieten Tuinbouwschool te Frederiksoord voor 1946 wordt ingegaan op de gebeurtenissen tijdens de oorlogsperiode en ook over Johan van Leenhoff.

Met ingang van 1 november 1943 werd de heer J. van Leenhoff, directeur van de Maatschappij van Weldadigheid, tevens aangewezen als directeur van de school. De heer Tj. Van d. Meer werd benoemd tot plv. directeur.

Verder lezen we

Daar de heer van Leenhoff begin Dec ’44 door de Duitschers was weggevoerd, werd de plv. directeur weer waarnemend. Half augustus 1945 nam de heer van Leenhoff de teugels weer in handen.

Van Leenhoff wordt december 1944 gearresteerd. De arrestanten werden verzameld in de ULO school aan de Oosterstreek naar Noordwolde waarna ze werden vervoerd naar de beruchte gevangenis Crackstate in Heerenveen. Daar blijft hij tot  23 februari 1945.
In het boek  Vledder in de tweede Wereldoorlog door L. Lamberts staan meer details over zijn arrestatie

2 december 1944 In het hoofdstuk over de executie van de zes arbeidsdienstplichtigen in de bossen tussen Doldersum en Wateren werd al melding gemaakt van de arrestatie op deze datum van de opperwachtmeester der marechaussee Geert Reinders. Op deze dag werd ook de Directeur van de Maatschappij van Weldadigheid, Johan van Leenhoff, geboren te Schoterland op 27 februari 1910, door de Sicherheitsdienst gearresteerd en overgebracht naar Heerenenveen. Hij speelde een leidende rol in de organisatie van het verzet en de voorbereiding van de bij de bevrijding te nemen maatregelen. Geert Reinders en Johan van Leenhoff overleefden de concentratiekampen en keerden in de maand juli van 1945 in de gemeente Vledder terug.

Tussen 23 februari 1945 en 15 maart 1945 zat hij gevangen in Kamp Amersfoort. Vanuit Amersfoort wordt hij tussen 15 maart 1945 en 18 maart 1945 getransporteerd van Amersfoort naar Neuengamme. Het is de laatste trein die uit Amersfoort vertrekt.
Op de website drentheinoorlog.nl staat over dat laatste transport.

In deze laatste trein uit Amersfoort zitten vooral mensen uit de drie noordelijke provincies, het zuiden is immers al bevrijd. In Amersfoort stappen 251 personen in de trein. Die rijdt naar Groningen en blijft daar de hele nacht staan. Er stappen 103 gevangen uit Groningen in. Aan elkaar gebonden met parachutetouwen lopen ze naar het station. In elke wagon gaan plus minus vijftig man. Dat wil zeggen, dat ze met zijn vijftigen plaats moesten vinden in tweederde gedeelte van de veewagen. In het middenstuk installeert zich een aantal SD’ers voor de bewaking. Liggen kunnen de gevangenen niet en de eerste dag mogen ze er niet uit om hun behoefte te doen. Pas op zondagmorgen 18 maart komt de trein in beweging. Als er Engelse vliegtuigen over komen, springen de SS’ers eruit en doen de wagons op slot. De gevangenen zitten als ratten in de val, maar er volgt geen beschieting. Gedurende de reis heeft de trein veel oponthoud in Hamburg. De gevangen zien een troosteloze aanblik; grote stukken grond waarop niets dan puin. Eén van de bewakers uit een andere wagon komt nog even vertellen, dat hij aan een burgemeester van een Overijsselse gemeente geweigerd heeft om even uit de wagon te gaan en dat deze nu in bewusteloze toestand in de wagon ligt. Waarschijnlijk was dat burgemeester Sandberg van Diepenveen. De dagen en nachten in de wagon moeten de noordelijke arrestanten stellen zonder water en eten. Het transport arriveert op maandag 19 maart in Neuengamme om plus minus 10 of 11 uur ’s avonds. Na een scherpe controle blijkt het gehele gezelschap compleet. Onder het bekende geschreeuw en gesnauw moeten de mannen uit Noordwolde en Diever zich in rijen van vier opstellen en volgen dan een brede betonweg. Na korte tijd slaan we rechtsaf en we marcheren door de poort van concentratiekamp ‘Hamburger Neuengamme’.

In de Opregte Steenwijker Courant van 27 juni 1945 staat een artikel over de aankomst van Van Leenhoff in Frederiksoord.

Jaren later, het is dan februari 1950 is in Hepkema’s Courant een artikel verschenen over de verschrikkingen in Crackstate in Heerenveen.
(De bijzondere Strafkamer is op dat moment begonnen met de behandeling van de zaken tegen Duitse oorlogsmisdadigers in Heerenveen)

Vanaf 1945

Van Leenhoff woont in de periode 1945 – 1957 in de woning die in 1938 als directeurswoning is gebouwd : het huidige adres Majoor van Swietenlaan 4.

In 1948 geeft hij toestemming tot het verlenen tot de oprichting van een gedenkteken op de grond van de Maatschappij tussen Doldersum en Wateren.
Rond 1955 ligt hij, als directeur van de Maatschappij, behoorlijk overhoop met de gemeente Vledder. Er wordt zelfs gesproken dat de Maatschappij van Weldadigheid zich elders zal gaan vestigen.
In zijn rol als directeur van de Maatschappij van Weldadigheid is hij betrokken bij de verharding van de M. A. van Naamen van Eemneslaan in 1956.
Zoon Adriaan van Leenhoff knipte het lintje door. Eind 1957 neemt hij afscheid van de Maatschappij.

Stichting 1940 -1945

Johan van Leenhoff zit lange tijd in het bestuur van Stichting 1940 -1945 van de afdeling Vledder.

Overlijden

Vlak na zijn afscheid bij de Maatschappij van Weldadigheid overlijdt zijn vrouw Maria Elisabeth de Ranitz (op 11 februari 1958 in Zwolle.)
Johan van Leenhoff overlijdt op 10 december 1999 in Leiden.

---

Laatste aanpassing: 5 april 2025