Vledder – Arbeidskamp

Het kamp - voorjaar 1941
Het kamp – voorjaar 1941
Bron: H. Veldhuizen

Het is rond 1935 als in het kader van ‘werkverruimingsmaatregelen’ (zeg werkloosheidsbestrijding) het kamp wordt aangelegd als een DUW (Dienst Uitvoering Werken) kamp.
Werklozen werden hier een bescheiden bestaan geboden met ontginningswerkzaamheden.

Oorlog

Plezier bij de tewerkgestelden
Plezier bij de tewerkgestelden
Jaartal: mogelijk 1941 -1942.
Bron: P. Oosterhof, Assen


De werklozen moesten vertrekken om plaats te maken voor joodse dwangarbeiders waarvan de eersten begin januari 1942 in het kamp arriveerden.
Ondanks de zware werkzaamheden vinden de te werk gestelden toch een mogelijkheid om plezier te hebben. Het kamp werd in de nacht van 2 op 3 oktober 1942 ontruimd.
De joden werden weggevoerd (naar Westerbork).

Tewerkgesteld


In de periode van 10 januari 1942 tot 2 oktober 1942 verbleven 180 joodse geïnterneerden in het kamp de Lange Wanden.

Tewerkgestelden
Henk Willems

Henk Willems

Hij was werkzaam bij de Nederlandse Heidemaatschappij


Daniel Theeboom

Werkkamp Vledder
Werkkamp Vledder
Jaartal: 1942 Bron: P. Oosterhof, Assen

De afzender van de kaart uit het werkkamp in Vledder is Daniel Theeboom, geboren op 18 februari 1898 in Amsterdam en omgekomen op 24 maart 1943 in het Kdo Bobrek (Kommando Bobrek). In dit buitenkamp van Auschwitz werd in een fabriek van Siemens, apparatuur voor de luchtvaart en zeevaart geproduceerd.
In het kamp zaten zo’n 600 gevangenen.
Hij woonde met zijn vrouw en zoon aan de Amsterdamsestraatweg 465a in Zuilen. De kaart is dus waarschijnlijk gericht aan de buren of vrienden.

Het gezin Theeboom is begin oktober 1942 (tussen 3 en 5) in kamp Westerbork aangekomen en op 16 oktober doorgevoerd naar Auschwitz. Moeder Marie Theeboom-Brandspiegel (49 jaar) en haar zoon Philip (14 jaar) zijn na aankomst op 19 oktober vermoord. Daniel is geselecteerd om te werken en in een van de nevenkampen van Auschwitz bezweken.

Doodgeschoten

Na het vertrek van de joden wordt het gebouw in 1944 in gebruik genomen door de  Nederlandschen Arbeidsdienst (NAD). Ook zij werden ingezet voor ontginning van bos en heide.  Met behulp van een groepje verzetsmannen ontvluchtten een aantal mannen het kamp. Dat gebeurde in de nacht van 7 op 8 september 1944. Ze doken onder in een hol in Doldersum. De Sicherheitsdienst ontdekte de schuilplaats en de bewoners werden ter plekke neergeschoten. Eén van de zeven overleefde de executie.

Bron: ’t Fledder Kerspel


De tekening is waarschijnlijk rond 1950 gemaakt. Het rode kruisje op de tekening van R. van de Pol heeft waarschijnlijk te maken de ontsnapte gevangenen.

Na het vertrek van de Arbeidsdienst verschafte het kamp enige tijd onderdak aan gezinnen uit het gebombardeerde Arnhem.

Monument

In 1995 is er ter herinnering een monument geplaatst bij de ingang van het kamp.

De tekst op de plaquette:

Vanaf 10 januari 1942
verbleven 180 joodse landgenoten
in een werkkamp dat zich op deze plaats bevond.
Op 2 oktober van dat jaar werden zij via

kamp Westerbork
naar de Duitse vernietigingskampen
gedeporteerd.

Gewetensbezwaarden

Na de oorlog worden de barakken jarenlang gebruikt voor de erkende gewetensbezwaarden

Internaat

Rond 1970 vertrokken de laatste dienstweigeraars en kreeg het complex weer een andere bestemming. Het werd als internaat gebruikt voor bijzonder jeugdwerk: kinderen van 7 tot 15 jaar met aanzienlijke leer-en opvoedingsmoeilijkheden werden er ondergebracht. Jongeren werden op vrijwillige basis door ouders en op indicatie van school of voogdijvereniging uit huis geplaats om dreigende ontsporing te voorkomen. Dit was tot 1977 het geval. Door veranderende politieke ideeën en vanwege bezuinigingen werd het gesloten.

Sloop

Begin jaren 80 worden de meeste barakken gesloopt. Eén grote barak blijft staan. In 2014 is in het gebouw het Kijkdoosmuseum (een initiatief van de Stichting Joodse Werkkampen) geopend. De geschiedenis van de Joodse werkkampen staan daarin centraal.

De overgebleven barak
De overgebleven barak
Jaartal: 11 november 2014.
Bron: A.C. Kijl, Vledder
Kijkdoosmuseum
Kijkdoosmuseum
Jaartal: 2022. Bron: Stichting Joodse Werkkampen.
Kijkdoosmuseum
Kijkdoosmuseum. Jaartal: 2014. Bron: Kijkdoosmuseum

Scoutinggroep

Sinds 2004 heeft Scoutinggroep van Swieten op het terrein hun thuishaven.

In onderstaande nummers van KerspelStokkies heeft een artikel gestaan over kamp

  • nr 18, september 2009. Een verhaal van A. Kroesen, over zijn verblijf in het kamp in de periode 1958 -1960
  • nr 22, december 2010 staat een artikel over Kamp Vledder, een steunpunt voor bijzonder jeugdwerk.

Laatste aanpassing: 17 maart 2023