Maatschappij van Weldadigheid

Johannes van den BoschGeneraal Johannes van den Bosch is oprichter van de Maatschappij van Weldadigheid. Niet alleen minister van Staat, vertrouweling van Koning Willem I, Tweede Kamerlid en gouverneur generaal van Nederlands-Indië, maar ook een visionaire idealist die geloofde in de maakbare samenleving. Zijn gedachtegoed komt voort uit de Europese Verlichting. Nadat de Franse troepen van Napoleon uit ons land vertrokken waren, wilde Johannes van den Bosch een einde maken aan de verpaupering van met name de stedelijke bevolking.
De kern van zijn oplossing bestond uit het bieden van huisvesting, werk, scholing en zorg binnen nieuw op te richten landbouwkoloniën in Drenthe. 

 

Met carte blanche van Koning Willem I en diens zoon prins Frederik, die voorzitter en beschermheer van de Maatschappij van Weldadigheid wordt, sticht Johannes van den Bosch in 1818 de Proefkolonie Frederiksoord. Met veel steun uit zijn vooraanstaande netwerk in diverse steden in Nederland worden plaatselijke commissies gevormd, die geld zenden naar de Maatschappij van Weldadigheid en zorgen voor ‘opzending’ van armen naar de Koloniën. Tussen 1818 en 1840 telt de Maatschappij circa 23.000 leden.

(bron: Maatschappij van Weldadigheid)

 

1818
Benjamin van den Bosch (1790 - 1864) - 1e directeur

De Maatschappij van Weldadigheid wordt opgericht door Johannes van den Bosch.  De jongere broer, Benjamin, wordt de 1e directeur.   Hij is  directeur in de periode 1818-1821.
Kolonie nr. I  (de Proefkolonie - 52 hoeves) wordt gebouwd.

1819
Kolonie II en onderwijs

Aanleg Kolonie II: bouw van 52 nieuwe hoeves (Frederiksoord).
Onderwijs in de koloniën verplicht.

1820
Kolonie III

Aanleg Kolonie III - Het latere Willemsoord (ongeveer 100 koloniewoningen)

1821
Wouter Visser (1789 - 1867)

Hij neemt het stokje over van Benjamin van den Bosch.  
In de periode april 1821 tot juli 1829 is hij directeur. 

1821
Aanleg kolonie IV

Wilhelminaoord

1821
Stichting van Kolonie V

De bedelaarskolonie Ommerschans.

1822
Aanleg Kolonie VI

Willemsoord - Steggerda

1823
Kolonie VII - Landbouwkundig instituut

In Wateren wordt het Landbouwkundig Instituut gebouwd. 
Uit Kolonie I worden hoeves verplaatst naar de andere koloniën.
 Kolonie VII wordt gebouwd (26 hoeves).

1827
Ziekenfonds

De kolonisten betalen contributie en hebben recht op medische zorg. De Maatschappij van Weldadigheid stelt een eigen geneesheer aan.

1829
Jan Cornelis van Konijnenburg (1799 - 1875)
Konijnenburg J C v

In de periode 1 juli 1829 tot 15 september 1859 is hij directeur van de Maatschappij. 

1844
Johannes van de Bosch sterft
Johannes van den Bosch

Op 28 januari 1844 overlijdt Johannes van den Bosch
(geboren: 2 februari  1780 - overleden: 28 januari 1844) 

1845
Kerk - Wilhelminaoord
Wilhelminaoord - Koningin Wilhelminalaan 48

Bouw katholieke kerk in Wilhelminaoord. De kerk is een schuurkerk. De parochie wordt Frederiksoord genoemd.

1859
C.J.M. Jongkindt Coninck (1834 - 1885)
Jongkindt-Coninck-

In de periode15 mei (of september?) tot 1 juli 1876 is hij directeur van de Maatschappij 

1860
Landbouwkundig Instituut verkocht

Het Landbouwkundig Instituut te Wateren wordt verkocht

1864
Bouw grote boerderijen
Frederiksoord - Hoeve Koning Willem III

Er worden 6 grote boerderijen gebouwd, waaronder : hoeve 's Gravenhage, hoeve De Dankbaarheid en hoeve Koning Willem III

1876
F.B. Löhnis (1851 - 1927)
Lohnis F B

Van 1 juli 1876 tot 26 maart 1892 is hij directeur.

1884
G.A van Swieten Tuinbouwschool
Frederiksoord-Tuinbouwschool

De Tuinbouwschool, vernoemd naar de overleden zoon van filantroop Frederic Henri Louis van Swieten, (gepensioneerd Majoor der Cavalerie te Delft) wordt geopend.

1888
G.A. van Swieten Boschbouwschool
Frederiksoord - Koningin Wilhelminalaan 91

Oprichting van de G.A. van Swieten Boschbouwschool in Frederiksoord.

1892
H.A. Hanken (1858 - 1943)
Hanken H A

Directeur van 26 maart 1892 tot 1 maart 1894. 

1893
Bouw Rustoord
Wilhelminaoord - Rustoord I

In Wilhelminaoord  wordt een Rustoord gebouwd, 5 woningen voor bejaarde kolonisten echtparen

1895
Uitbreiding Rustoord
Wilhelminaoord - Rustoord I

Het Rustoord wordt uitgebreid met 3 woningen.

1898
Zuivelfabriek Deli - Wilhelminaoord
Wilhelminaoord - Koningin Wilhelminalaan 29

Stoomzuivelfabriek Deli wordt geopend. De fabriek werd gebouwd met behulp van filantroop P. W. Janssen. De zuivelfabriek was een coöperatie en er werd melk verwerkt van 680 koeien waarvan er 130 eigendom waren van de Maatschappij van Weldadigheid

1900
Mandenmakerij
Mandenmakerij

In Wilhelminaoord wordt een nieuwe fabriek gebouwd: De Mandenmakerij.

1904
Rustoord II
Wilhelminaoord - Rustoord II

Rustooord II wordt gebouwd voor alleenstaande kolonisten

1950
Hoeve Boschoord
Hoeve Boschoord

De boerderij wordt ingericht als internaat voor TBS-ers

1965
Bouw de Menning

In Wilhelminaoord wordt een nieuw verzorgingshuis gebouwd ter vervanging van van Rustoord II

1894
Job van der Have (1847 - 1905)
Have J vd

Hij was directeur van 1 maart 1894 tot 2 april 1905.
Meer informatie: Straatnaam in Wilhelminaoord 

1905
Gerhard van Leusen ( 1873 -1966)
Leusen G v

In de periode 18 juli 1905 tot 1941 was hij werkzaaam als directeur

1941
Johan van Leenhoff (1910 - 1999)

Van 1941 tot 1957 is hij directeur. Hij werd op 2 december 1944 gearresteerd door de SD en keerde 25 juni 1945 terug.

1955
Frederik Willem Wessels (1904 - 1983)
Wessels F W

Directeur van de Maatschappij van Weldadigheid, 1955-1969. In verband met een ernstige ziekte van zijn voorganger is er een overlap van twee jaren.

1969
G.J. Koenders ( 1924 -1998)
Koenders G J

Hij is directeur in de periode 1969 tot 1993

1993
Museum de koloniehof
Frederiksoord - Koningin Wilhelminalaan 87

In de voormalige Timmerwinkel wordt een museum over de uniek geschiedenis van de Maatschappij van Weldadigheid gerealiseerd

1994
Jan Mensink
Mensink J J

Directeur van de Maatschappij van Weldadigheid vanaf 1 december 1994 tot 31 januari 2017. Medeoprichter van de vereniging 't Fledder Kerspel en tot april 2006 de eerste voorzitter.

2017
Minne Wiersma
Wiersma M

Op 1 februari 2017 neemt hij het directeursstokje over

2018
200 jaar Maatschappij van Weldadigheid

De Maatschappij van Weldadigheid bestaat 200 jaar

2021
UNESCO status

Frederiksoord, Wilhelminaoord, Veenhuizen en Wortel (4 van de 7 koloniën) zijn opgenomen op de Werelderfgoedlijst.