Opdat wij niet zullen vergeten
Vanaf 2008 organiseert CBS De Bron elk jaar op school een herdenkingsplechtigheid met leerlingen van groep 6 tot en met 8, ouders, leerkrachten, buurtgenoten en de burgemeester of wethouder ter nagedachtenis van het luchtgevecht dat op 15 augustus 1944 boven Nijensleek heeft plaatsgevonden.
Bron: A.J. Blomsma
Wat gebeurde er precies
Op 15 augustus 1944 was er een luchtgevecht in de driehoek Steenwijk – Havelte – Giethoorn.
Vier grote B 24 bommenwerpers, twee P 38 Lightnings van de geallieerden en tien BF 109 Messersmitts van de Duitsers storten daar bij neer. Een van de B 24 bommenwerpers (de Lady Lightning) belandt in het weiland tegenover de school vlakbij de Vledder A op ongeveer een kilometer afstand. Eén van de Messersmitts stort neer in het weiland tegenover de school op 100 meter afstand.
De Lady Lightning wordt vol getroffen en het gehele staartgedeelte breekt af. Al tollend stort het toestel om half twee neer onder Nijensleek, bij de Steenwijker Aa. Het afgebroken staartgedeelte komt neer bij Wapserveen. Vier bemanningsleden sneuvelen. In het wrak wordt piloot John Suchiu gevonden, die eerst in Vledder wordt begraven (vandaar zijn naam op de steen op de Brink). Bij het staartstuk liggen drie doden: staartschutter sergeant Robert R. Abbott, de schutter sergeant Lowell D. Stiles en schutter sergeant Jerome Samburg. Zes mannen komen veilig met de parachute beneden, vijf worden gevangen genomen. De zesde, sergeant Fred Gerritz, maakt de bevrijding mee bij een jachtopziener in De Baars.
Monument voor de school
Oud-directeur Anne van de Giessen heeft samen met een oud-collega Rob Haars onderzoek gedaan naar het luchtgevecht. Om het jaar komt “meester Anne” nog op school om de resultaten van het onderzoek en zijn ervaringen daarbij te delen tijdens een gastles.
Naar aanleiding van dit onderzoek hebben ze een aanvraag gedaan voor het oprichten van een schoolmonument. Op 15 augustus 2008, 64 jaar na het luchtgevecht, wordt het monument onthult.
Opgraving Messerschmitt
Het verhaal ging rond dat er nog brokstukken van de Messerschmitt in de grond zou zitten. Anne van de Giessen en Rob Haars doen een verzoek bij de eigenaar van het land voor een opgraving. Maar helaas, dit lukt niet. Bij verandering van eigenaar doen ze opnieuw een poging. Deze eigenaar, de opa van een leerling – de heer Jubbega, gaat akkoord en geeft aan dat er naar gekeken mag worden. Het blijkt dat er een ander grassoort groeit op de plaats van de crash en dat er bij het ploegen een vreemde geur uit de grond komt.
Samen met archeologen wordt er op een zaterdagmorgen met metaaldetectoren en een grondradar gezocht en gegraven in de grond. Na een uur zoeken wordt er naast kleine brokstukken ook een motorblok gevonden. Het merendeel van de kleine onderdelen en het motorblok gaat naar defensie.
Plechtigheid
Twee kinderen van groep 7 en 8 dragen samen met de leerkrachten zorg voor het onderhouden van het monument. De zorg van het moment wordt tijdens de bijeenkomst plechtig overgedragen. Een stuk aluminium van de gevonden restanten is verwerkt in het monument. Op dit stuk aluminium staan bewust de namen van alle vier omgekomen piloten van de Lady Lightning en de Messerschmitt gegrafeerd. Allen zijn slachtoffer van de oorlog. Bij de omgekomen piloten van Lady Lightning staat aan gegeven “Killed In Action” (KIA).
Een neef (Howerd Fowler) van omgekomen piloot van de Lady Lightning – Lowell Stiles – hoorde dat we op school bezig waren met het oprichten van een monument. Hij heeft speciaal voor de herdenkingen het gedicht “Gedenkteken” geschreven. Tijdens de herdenkingen wordt dit voorgedragen door kinderen groep 8.
Krans- en bloemenlegging
Na de bijeenkomst gaan we samen naar het monument om samen bloemen en een krans te leggen.
De oudste kinderen (van groep 6 tot en met 8) halen de jongste kinderen (groep 1 tot en met 5) uit de klas. In stilte lopen ze achter de kransdragers aan. Bij het monument leggen alle kinderen en belangstellenden een bloem. Daarna leggen de twee kransdragers de krans, wordt de lastpost gespeeld, zijn we twee minuten stil en zingen we samen aansluitend het Wilhelmus. Daarna brengen de oudste kinderen de jongste kinderen weer naar de klas.
Wat vinden de kinderen ervan
Het is een indrukwekkende ervaring voor de kinderen. Bewust wordt de herdenking met de kinderen van de bovenbouw gehouden. Het emotioneert kinderen vaak wanneer ze horen wat er zo dicht bij school is gebeurd. Toch geven kinderen ook aan dat ze het belangrijk vinden dat het verhaal doorverteld wordt. Bij de overdracht van de zorg van het monument vertellen de kinderen dit vaak ook. Ook ervaren ze het als een eer om het monument te mogen onderhouden (schoonmaken, blad vegen en onkruidplantjes weghalen).
Gedicht
Oorlogsgedenkteken
Ik vraag me af wat de kinderen “zien”
Als ze naar die steen kijken
En de namen lezen van deze dappere mannen
Die zo lang geleden stierven
Ik vraag me af of zij wel begrijpen
Wat “oorlog” precies betekent
En je medemens zo lief te hebben
Dat je bereid bent om op diens kust te sterven
En om je leven te offeren zodat anderen mogen leven
Zonder angst en in vrijheid
En de tijd hebben zich af te vragen
Wat deze kinderen “zien”
Laatste aanpassing: 15 maart 2025